Słowo „triduum” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „trzy dni”. To jednak nie tylko określenie liczby dni, ale także fazy odkupienia za grzechy. Mowa o:
-ostatniej wieczerzy,
-śmierci Jezusa na krzyżu,
-zmartwychwstaniu
Pod koniec IV w., św. Ambroży, biskup Mediolanu i wybitny teolog, na określenie trzech dni świętowania męki i zmartwychwstania Pańskiego użył sformułowania Triduum Paschalne. Mamy więc Triduum i – jakby się wydawało: cztery dni – Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielką Sobotę i Niedzielę Zmartwychwstania.
Według żydowskiego kalendarza bowiem, który przejął Kościół w określaniu czasu liturgicznego, nowy dzień zaczyna się wieczorem poprzedniego dnia.
Najpierw bowiem – kiedy Bóg stwarzał świat – była ciemność a dopiero potem światłość. Świętowanie Triduum Paschalnego zaczynamy więc w Wielki Czwartek, który jest wigilią Wielkiego Piątku, potem jest Sobota, która zaczyna się w Piątek wieczorem i Niedziela Zmartwychwstania rozpoczynająca się w Wielką Sobotę wieczór.
W kalendarzu świąt chrześcijańskich Wielkanoc pojawiła się po Soborze Nicejskim, zwołanym przez cesarza Konstantyna Wielkiego w 325 roku. To wówczas ustalono, że przypadać będzie w niedzielę po pierwszej pełni księżyca. Może ona wypaść pomiędzy 22 marca (Wielkanoc 1818 r.) a 25 kwietnia (Wielkanoc 1943 r.). Wielkanoc stała się zatem świętem ruchomym, któremu podporządkowano inne święta – wcześniejsze, takie jak Środa Popielcowa, i późniejsze, np. Boże Ciało.
Obchody wielkanocne nawiązują do ostatnich dni życia Chrystusa. W tradycji chrześcijańskiej celebruje się Wielki Tydzień.
Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, obchodzona na pamiątkę uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, witanego przez tłumy mieszkańców z gałązkami oliwnymi. Zwyczaj święcenia palm przyjął się w IV wieku w Ziemi Świętej, do Europy dotarł w wieku VII, a dopiero w XI został wprowadzony do liturgii. Liście palmowe stały się symbolem zwycięstwa męczenników. W Polsce zastąpiły je gałązki wierzbowe. Przypisywano im różne właściwości – miały chronić przed klęskami, przynosić urodzaj, zapewniać płodność. Niedziela Palmowa wraz z Niedzielą Zmartwychwstania spinają się jak swoista klamra poprzez wydarzenia świętowane w tygodniu, jak i w same niedziele.
Wielki Czwartek
Triduum Paschalne rozpoczyna się Wielkim Czwartkiem. W tym dniu w kościołach na całym świecie celebrowana jest wyjątkowa msza święta, tzw. Msza Wieczerzy Pańskiej. Podczas niej kapłani obmywają nogi 12 wybranym wcześniej mężczyznom, co symbolizuje pokorę Jezusa Chrystusa i jego poniżenie.
Po Mszy kapłan przenosi Najświętszy Sakrament do tzw. ciemnicy, gdzie następnie odbywa się adoracja w ciszy. To symbol modlitwy Jezusa w ogrodzie oliwnym i wdzięczności za ustanowienie Eucharystii.
Wielki Piątek
Kolejny dzień Triduum Paschalnego to Wielki Piątek, czyli dzień śmierci Jezusa Chrystusa. To jedyny dzień w całym roku liturgicznym, gdy nie odbywa się Msza Święta, a w kościołach odprawiana jest tylko liturgia Męki Pańskiej. Wierni adorują drzewo krzyża - symbol zbawienia. Ten zwyczaj to tzw. przeproszenie krzyża. Następnie Najświętszy Sakrament przeniesiony zostaje do symbolicznego Grobu Pańskiego.
Celebracja Wielkiego Piątku miała swój początek w Jerozolimie, po odnalezieniu relikwii Krzyża świętego w 326 r. przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna Wielkiego.
Odkryła je ona – jak podaje Sokrates Scholastyk, starożytny historyk Kościoła – pod świątynią ku czci Afrodyty, którą w miejscu grobu Jezusa kazał wznieść cesarz Hadrian. Cesarzowa widziała to miejsce we śnie. Kazała usunąć posąg bóstwa i wybrać ziemię. Po wykonaniu tych czynności okazało się, że w grobie znajdują się trzy krzyże i tabliczka z napisem „Jezus Nazarejczyk, król żydowski”. Jak rozpoznano właściwy krzyż? Biskup Jerozolimy Makary polecił przynieść fragmenty krzyży do pewnej ciężko chorej kobiety, wierząc, że ta, po dotknięciu Chrystusowego, wyzdrowieje. Tak też się stało.
Wielka Sobota
Św. Augustyn nazywał tę noc Matką wszystkich Wigilii. W Wielką Sobotę także nie odbywa się Msza Święta. Zgodnie z wielowiekową tradycją, rano wierni święcą pokarmy (jajka, chleb, baranka wielkanocnego, chrzan, sól czy babkę wielkanocną) oraz odwiedzają Grób Pański. Po zmroku odbywa się natomiast liturgia Wigilii Paschalnej. Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli. Wigilia Paschalna składa się z czterech części. Są to: Liturgia Światła, Liturgia Słowa, Liturgia Chrzcielna oraz Liturgia Eucharystyczna. Później następuje procesja rezurekcyjna.
Filip Chajzer o MBTM
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?